Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam phối hợp với Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường TP. Đà Nẵng đã tổ chức Hội thảo với chủ đề 'Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy doanh nghiệp và hộ gia đình thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt'. Hội thảo nhằm đề xuất các giải pháp về cơ chế chính sách thúc đẩy sự tham gia của doanh nghiệp và hộ gia đình trong việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt ở miền Trung và cả nước. Đây là một trong những nhiệm vụ của Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam do Bộ Tài nguyên và Môi trường giao.
Cơ chế và chính sách thu gom chất thải rắn sinh hoạt
Theo GS.TS. NGND Trần Hiếu Nhuệ, Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 2020 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2022. Luật này quy định về chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên nguyên tắc người xả thải phải trả phí dựa trên khối lượng hoặc thể tích.
Ngày 10/1/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2022/NĐ-CP về quy định chi tiết một số điều của Luật BVMT, trong đó có quy định về chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
Thách thức và rào cản trong việc thu gom chất thải rắn sinh hoạt
Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều rào cản đối với sự tham gia của doanh nghiệp và hộ gia đình trong việc thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Ngân sách dành cho quản lý chất thải rắn sinh hoạt còn khó khăn ở nhiều địa phương, quy mô phát sinh chất thải rắn nhỏ, khó thu hút các doanh nghiệp tư nhân với công nghệ hiện đại.
Các quy định pháp luật chưa được hướng dẫn rõ ràng, cụ thể để khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu rộng hơn. Năng lực của doanh nghiệp tư nhân trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt còn hạn chế. Các nhà đầu tư chưa quan tâm đến lĩnh vực này do lợi nhuận thấp, rủi ro cao và chính sách chưa đủ hấp dẫn.
Đề xuất giải pháp thúc đẩy sự tham gia của doanh nghiệp và hộ gia đình
TS. Đặng Quang Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường TP. Đà Nẵng cho biết, dự án Nhà máy xử lý rác có công suất 1.000 tấn/ngày của địa phương đang gặp khó khăn trong việc đầu tư theo hình thức đối tác công-tư (PPP) vì thủ tục phức tạp. Ông đề nghị Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam và Bộ Tài nguyên và Môi trường hoàn chỉnh các cơ chế, chính sách để hỗ trợ thành phố và các địa phương trong việc đầu tư nhà máy xử lý rác và hoàn chỉnh hệ thống thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn hiệu quả.
TS. Quách Thị Xuân, điều phối viên của Tổ chức Liên minh Không rác tại Việt Nam, đề nghị Đà Nẵng thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn để tăng tái sử dụng, tái chế và giảm thiểu sử dụng tài nguyên, giảm khối lượng rác phải mang đi chôn lấp hoặc đốt rác phát điện sau này. Ông cũng đề nghị thành phố hỗ trợ các dự án khởi nghiệp tuần hoàn chất thải rắn.
Hệ thống năng lượng tái tạo từ chất thải rắn sinh hoạt
GS.TS Bùi Văn Ga – Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Đà Nẵng đề xuất hệ thống năng lượng tái tạo hybrid phối hợp năng lượng mặt trời và năng lượng thu hồi từ rác thải ở nông thôn. Các chất thải rắn khó phân hủy trong sinh hoạt và sản xuất ở nông thôn được chế biến thành viên nén nhiên liệu RDF. Từ đó, RDF được chuyển thành khí tổng hợp syngas qua lò khí hóa. Các chất thải hữu cơ dễ phân hủy được sử dụng để sản xuất biogas.
Hội thảo đã ghi nhận những đóng góp của các đại biểu tham dự, đặc biệt là mô hình điện – rác cục bộ, giải pháp kinh tế tuần hoàn và các mô hình thực tiễn có hiệu quả trong phân loại chất thải rắn sinh hoạt. Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam sẽ tổng hợp nghiên cứu và đề xuất với Bộ Tài nguyên và Môi trường trong thời gian sớm nhất.
